Kvar torálesing er delt i fleire deler — på šaḥarít šel šabbát (morgongudstenesta på laurdag) deler ein toráavsnittet inn i sju hovuddeler, og på andre tider i tre til seks hovuddeler. Kvar slik hovuddel blir kalla ein ŋalijjá. I tillegg til dei vanlege ŋalijjót kjem Haftará — det vil seie vekeavsnittet frå profetane. Den som har ŋalijjá for haftará les (eller får lese for seg) dei tre siste versa frå vekas parašá først.
Første delen blir alltid lesen av ein kohén (kohanitt eller prest — det vil seie etterkommar etter Aharón (Aron) på rein mannsside — om det finst nokon kohén tilstades. Andre delen blir lesen av ein leví (levitt), sidan levittane hjelpte prestane i tempelet. Tredje delen (og utetter) blir lesen av ein «vanleg israelitt».
| ŋalijjót — עליות | ||||
|---|---|---|---|---|
| ŋalijjá עליה | Sefardím מנהג ספרד | Aškenazím נוסח אשכנז | ||
| 1 | kohén | Første ŋalijjá går normalt alltid til ein kohén om det finst ein til stades. Bené miṣvá (London): Ein gut som står bar miṣvá og er kohén får normalt føste ŋalijjá. (Whitehill 1969) | kohén | Første ŋalijjá går til ein kohén om det finst ein til stades. |
| 2 שני (šéní) | leví | Andre ŋalijjá går til ein leví om det finst ein til stades. Bené miṣvá (London): Ein gut som står bar miṣvá og er leví får normalt andre ŋalijjá. (Whitehill 1969) | leví | Andre ŋalijjá går til ein leví om det finst ein til stades. |
| 3 שלישי (šeliší) | Tredje ŋalijjá går normalt til ein vanleg israelitt. Brudgom (London): Det er tradisjon at brudgommen blir kalla til šeliší som hearús (den forlova) på šabbát hearús (siste šabbát føre bryllupet). | |||
| 4 רביעי (rebiŋí) | ||||
| 5 חמישי (ḥamiší) | Bené miṣvá (London): Ein gut som står bar miṣvá og ikkje er kohén eller leví blir normalt kalla til ḥamiší. (Whitehill 1969) Bené miṣvá (New York): Ein gut som står bar miṣvá blir kalla til ḥamiší og haftará (med maftír). (Dobrinsky 1988, s. 37) | |||
| 6 ששי (šišší) | סמוך samúkh | Bené miṣvá (Balkan): Gutar som står bar miṣvá blir kalla til šišší og haftará (med maftír). (Dobrinsky 1988, s. 36.) | ||
| Hosafót | Den som blir kalla opp til šiší blir kalla samúkh. Hosafót (New York) = ekstra ŋalijjót. Når det trengst, blir šišší oppatteken ein eller fleire gonger. (Dobrinsky 1988, s. 203.) | |||
|
7 שביעי (šebiŋí) | משלים mašlím | Den som blir kalla opp til šebiŋí blir kalla mašlím. Shebiŋí inkluderer dei siste tre versa av parašáen, som blir repeterte som maftír seinare. Ekstra kohaním (New York): Når meir enn éin kohén skal ha ŋalijjá, blir den andre kalla opp som mašlím med tilleggsorda אף על פי שהוא כהן (áf ŋal pí šehú kohén — enda han er kohén). Brudgommar (Marokko): Brudgommar blir kalla opp som mašlím. | ||
| קדיש לעילא Qaddíš leŋéla | Etter at perašáen er ferdiglesen, seier ḥazzánen eller den som hadde ŋalijjá som mašlím Qaddíš leŋélla. | |||
| מפטיר (maftír) |
Dei tre siste versa av parašáen blir repeterte. Bené miṣvá (New York): Gutar som står bar miṣvá blir kalla til ḥamiší og haftará (med maftír). (Dobrinsky 1988, s. 36.) Naḥalá (New York): På første šabbát etter årsdagen (naḥalá) for ein død slektning er det vanleg å ha ŋalijjá som maftír. (Dobrinsky 1988, s. 108.) Naḥalá (Amsterdam): På šabbát føre årsdagen (naḥalá) for ein død slektning er det vanleg å ha ŋalijjá som maftír. (Dobrinsky 1988, s. 108.) |
Bené miṣvá: Det er vanleg at gutar som står bar miṣvá les maftír og haftará. | ||
| הפטרה (haftará) | ||||
Skrivarstuå - Copyright ©2004 -
Olve Utne
Oppdatert (updated)
1. desember 2004 -
18. kislév 5765